Лялька існуе столькі, колькі існуе на зямлі чалавецтва. Яна — твор чалавечых рук, якое прайшло шматвекавы шлях ад рэлігійнага ідала да дзіцячай цацкі.
У язычнікаў існавала мноства лялек: лялькі-абярэгі, абрадавыя і гульнёвыя. Яны былі важнай часткай паўсядзённага жыцця нашых продкаў. Рабілі іх выключна жанчыны і толькі з добрымі намерамі. Для вырабу выкарыстоўвалі розныя падручныя матэрыялы: рэшткі тканіны, дрэва, салому, кукурузныя катахі. Кожная лялька адказвала за пэўную жыццёвую сітуацыю.
Персанальная выстава члена Беларускага саюза майстроў Гюльнары Качан з’яўляецца вынікам шматгадовага вывучэння традыцый славянскай народнай лялькі і ўпершыню праходзіць у горадзе Магілёве.
Гульнара захапілася лялькамі з 2008 года. Яе лялечная гісторыя пачалася з маленькай Берагіні народаў вепсаў і стала адпраўной кропкай доўгага шляху вывучэння лялечнага фальклору. Затым рушыла ўслед доўгая і карпатлівая даследчая і творчая праца. За шматгадовую працу ў майстра сабралася вялікая калекцыя абрадавых, абярэжных і гульнёвых лялек, кожная не толькі выконвае сваю функцыю, але і звязана з падзеямі ў жыцці чалавека, сям’і і роду наогул. Тут і лялька-абярэг «Дзесяціручка», гульнёвая «Зайчык на пальчык», абрадавая" Каляда " і мноства іншых цікавых лялек.
Асаблівы каларыт выставы дапамагаюць стварыць прадметы сялянскага побыту, якія беражліва захоўваюцца людзьмі на працягу дзесяцігоддзяў. Гэта ручнікі і посцілкі, карункі і кашуля. Асаблівую падзяку Гульнара Качан выказвае Е. Адамовіч, М.Мельнікавай, Л.Уцюжнікавай, якія перадалі гэтыя прадметы для экспанавання.
Вынікам працы Гульнары Качан стала выданне кніг ілюстраваных майстар-класаў з серыі «Энцыклапедыя народнага майстра»: «Куклы: обереги, обрядовые, игровые» і «На счастье, на долю: традиционные народные куклы». Кнігі ўтрымліваюць пакрокавыя майстар-класы па вырабу лялек, якія будуць зразумелымі і цікавымі не толькі дасведчаным майстрам, але і пачаткоўцам.
Творчая фантазія мастачкі невычэрпная. Рэдкае шчасце і рэдкі дар — уменне ствараць лялек, напоўненых глыбокім сэнсам і магчымасцю перадаць свае веды і ўменні.
Мудрыя і вынаходлівыя былі нашы продкі ў справе перадачы ведаў будучым пакаленням, таму і пакінулі ўсё самае каштоўнае нашчадкам у традыцыйнай матэрыяльнай творчасці. Дзякуючы майстрам, некалі страчаная ў Беларусі традыцыя вырабу лялек сёння зноў пачала адраджацца. |